Origin is unreachable Error code 523 2023-06-15 080208 UTC What happened? The origin web server is not reachable. What can I do? If you're a visitor of this website Please try again in a few minutes. If you're the owner of this website Check your DNS Settings. A 523 error means that Cloudflare could not reach your host web server. The most common cause is that your DNS settings are incorrect. Please contact your hosting provider to confirm your origin IP and then make sure the correct IP is listed for your A record in your Cloudflare DNS Settings page. Additional troubleshooting information here. Cloudflare Ray ID 7d7949e8e9331cb1 • Your IP • Performance & security by Cloudflare
PengertianTermistor, Fungsi, Jenis, dan Cara Kerja. By Cakrawala96 05 Aug, 2022. Termistor (Thermistor) adalah jenis resistor yang nilai resistansinya sangat bergantung pada suhu. Istilah termistor berasal dari kata termal dan resistor. Termistor pada umumnya terbuat dari oksida logam yang dicetak menjadi manik-manik, cakram, atau bentuk
Manik merupakan warisan berharga yang diwarisi turun temurun sebagai harta pusaka keluarga bagi kaum peribumi Sabah dan Sarawak. Manik mempunyai keindahan dari segi reka bentuk dan warnanya. Setiap jenis manik mempunyai reka bentuk dan fungsi yang tersendiri mengikut sosio-budaya kaum. Sesetengah manik dianggap sebagai azimat dan istimewa sebagai perantara yang penting untuk sesuatu upacara keagamaan mengikut kepercayaan dan adat resam yang diwarisi oleh masyarakat tertentu. Berdasarkan rekod-rekod arkeologi di Malaysia membuktikan bahawa manik merupakan sebahagian daripada komoditi dagangan utama suatu ketika dahulu berdasarkan jumpaan di tapak-tapak arkeologi. Manik yang dijumpai mempunyai persamaan dengan manik-manik yang ditemui di beberapa tempat di Asia Tenggara dan juga India Selatan, Afrika dan Mediterranean. Penulisan ini merujuk kepada reka bentuk manik di Sabah dan Sarawak dimana menghuraikan mengenai rupa bentuk, warna dan kegunaannya. Figures - uploaded by Zuliskandar Bin RamliAuthor contentAll figure content in this area was uploaded by Zuliskandar Bin RamliContent may be subject to copyright. Discover the world's research25+ million members160+ million publication billion citationsJoin for free Seminar Antarabangsa Ke-3 Arkeologi, Sejarah Dan Budaya Di Alam MelayuARKEOLOGI,SEJARAH DANBUDAYAARKEOLOGI,SEJARAH DANBUDAYABilik Senat & Bilik Majlis, 23 & 24 Disember 2014Universiti Kebangsaan MalaysiaEditorZuliskandar RamliMohd SamsudinNik Hassan Shuhaimi Nik Abdul RahmanRos Mahwati Ahmad ZakariaMohd Rohaizat Abdul WahabEditorZuliskandar RamliMohd SamsudinNik Hassan Shuhaimi Nik Abdul RahmanRos Mahwati Ahmad ZakariaMohd Rohaizat Abdul WahabEditorZuliskandar RamliMohd SamsudinNik Hassan Shuhaimi Nik Abdul RahmanRos Mahwati Ahmad ZakariaMohd Rohaizat Abdul WahabIkatan Ahli Arkeologi Malaysia IAAMIkatan Ahli Arkeologi Malaysia IAAM9789832 457770ISBN 978-983-2457-77-0 ARKEOLOGI, SEJARAH DAN BUDAYA Prosiding Seminar Antarabangsa Ke-3 Arkeologi, Sejarah dan Budaya di Alam Melayu Bilik Senat & Bilik Majlis, Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi 23 - 24 Disember 2014 Editor Zuliskandar Ramli Mohd Samsudin Nik Hassan Shuhaimi Nik Abd. Rahman Ros Mahwati Ahmad Zakaria Mohd Rohaizat Abdul Wahab Kumpulan Kebudayaan, Kesenian & Warisan Alam Melayu ATMA & Pusat Pengajian Sejarah, Politik dan Strategi FSSK Universiti Kebangsaan Malaysia Kluster Sejarah, Warisan dan Sosio Budaya MPN & Ikatan Ahli Arkeologi Malaysia IAAM Institut Alam dan Tamadun Melayu ATMA Universiti Kebangsaan Malaysia 43600 UKM, Bangi, Selangor Darul Ehsan © Institut Alam dan Tamadun Melayu ATMA, UKM 2014 Hak cipta terpelihara. Tiada bahagian daripada terbitan ini boleh diterbitkan semula, disimpan untuk pengeluaran atau ditukarkan ke dalam sebarang bentuk atau dengan sebarang alat juga pun, sama ada dengan cara elektronik, gambar serta rakaman dan sebagainya tanpa kebenaran bertulis daripada Institut Alam dan Tamadun Melayu ATMA, UKM. Cetakan Pertama, 2014 Dicetak di Malaysia oleh S&T PHOTOCOPY CENTER Jalan Reko, Sungai Tangkas 43000 Kajang, Selangor. ISBN 978-983-2457-77-0 Perpustakaan Negara Malaysia Data Pengkatalogan-dalam-Penerbitan Seminar Antarabangsa Arkeologi, Sejarah dan Budaya di Alam Melayu Ke-3 2014 Bangi, Selangor ARKEOLOGI, SEJARAH DAN BUDAYA Prosiding Seminar Antarabangsa Ke-3 Arkeologi, Sejarah dan Budaya di Alam Melayu, Bilik Senat & Bilik Majlis, Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi 23-24 Disember 2014 / Editor Zuliskandar Ramli, Mohd Samsudin Nik Hassan Shuhaimi Nik Abdul Rahman, Ros Mahwati Ahmad Zakaria, Mohd Rohaizat Abdul Wahab ISBN 978-983-2457-77-0 1. Archeology and History-Malaysia-Congresses. 2. Civilization, Malay-Malaysia-Congresses 3. Zuliskandar Ramli I. Mohd Samsudin II. Nik Hassan Shuhaimi Nik Abdul Rahman III. Ros Mahwati Ahmad Zakaria IV. Mohd Rohaizat Abdul Wahab V. 986 Kandungan Zuliskandar Ramli - Petempatan Masyarakat Pesisir Prasejarah TumpuanTerhadap Masyarakat Prasejarah Di Negeri Johor Bahagian I BAHASA, LINGUISTIK DAN KESUSASTERAAN 2. Muhammad Nur Latif - Rekonstruksi Fenom Purba Dialek Bentong 27 Manu J. Widyaseputra - Māyā-Sulūk-Līlā Hermeneutik Wayang Dalam Tradisi Jawa Dan Perubahan Sosial Muhammad Salman Palewai, Siti Rogayah Fariza Md Sham & Zulkefli Aini - Mesej Keikhlasan dalam Novel Negeri Lima Menara Lukman - Model Pembelajaran Kooperatif Dengan Teknik Peer Feed-Back Dalam Meningkatkan Keterampilan Menulis Karya Ilmiah Mahasiswa Kajian Eksperimental Fajar Wijanarko - Sastera Cětha-Asthabrata Dualisme Rajadharma dan Rajaniti Dalam Ramayana Asriani Abbas - Documenting Passive-Voice of Makassarese Language as The Representative of Preservation Of Vernaculars in South Sulawesi Kamsinah, - Prinsip-prinsip Kesemestaan Dalam Pembentukan Kalimat Pasif Bahasa Indonesia Mohd Sabri Hasan, Shahrul Azman Mohd Noah & Nazlena Mohamad Ali - Teknik Ringkasan Isi Utama Berdasarkan Ciri Kata Bagi Pengecaman Ayat Terpenting Dalam Dokumen Berita Bahasa Melayu Muhammad Darwis, & Kamsinah, M. HUM - Sokongan Bahasa Indonesia Terhadap Pengembangan Bahasa Bugis Kasus Penggunaan Bahasa Bugis Pada Media Sosial Fesbuk Nurhayati, - Sikap Bahasa Perempuan Karier Terhadap Penggunaan Bahasa Mamuju dan Bahasa Indonesia di Kota Mamuju Provinsi Sulawesi Barat Abbas, - Refleksi Idealisme Perempuan Indonesia Dalam Novel Layar Terkembang Karya Sutan Takdir Alisyahbana Nuraidar Agus - Perilaku Kesantunan Wanita dan Pria Bugis Sebagai Representasi Norma Budaya Pangadereng Bahagian II ARKEOLOGI, KEBUDAYAAN DAN WARISAN Khalila Ilia Ismail & Mohd Faizal Musa - Makanan Dalam Pembayang Pantun Melayu Berdasarkan Kumpulan Kurik Kundi MPengamatan Awal Azni Hanim Hamzah, Salina Abdul Manan & Noor Hafiza Ismail - Keunikan Motif Melayu Dalam Kain Tenun Pahang Noor Hafiza Ismail, Hamdzun Haron, Zuliskandar Ramli, Salina Abdul Manan & Azni Hanim Hamzah - Motif Ukiran Kayu Pada Mimbar Masjid Terengganu Ahmad Helmi Mohd Mukhtar, Nik Hassan Shuhaimi Nik Abd. Rahman, Zuliskandar Ramli, Mohd Rohaizat Abdul Wahab, Ros Mahwati Ahmad Zakaria, Hasnira Hassan, Salina Abdul Manan, Norlelawaty Haron, Sharifah Nor Izzati Sayed Hasan & Mohd Shafiq Mohd Ali - Bentuk Dan Motif Batu Nisan Diraja Perak Salina Abdul Manan, Hamdzun Haron, Zuliskandar Ramli, Noor Hafiza Ismail, Norlelawaty Haron, Mohd Rohaizat Abdul Wahab, Ros Mahwati Ahmad Zakaria, Hasnira Hassan, Mohd Shafiq Mohd Ali & Azni Hanim Hamzah - Destar Warisan Negeri Sembilan Darul Khusus 20. Nurkhazilah Idris, Liza Marziana Haji Mohammad Noh, Shaliza Dasuki, Fazlina Mohd Radzi, Nurhasliza Abdullah & Nurhikmah Mat Yusof - Menyingkap Sisipan Elemen Tradisional Melayu di Kampung Cina Ros Mahwati Ahmad Zakaria, Nik Hassan Shuhaimi NZuliskandar Ramli, Mohd Rohaizat Abdul Wahab, Norlelawaty Haron, Ahmad Helmi Mohd Mukhtar, Hasnira Hassan & Salina Abdul Manan - Penggunaan Kain Kapas India Dalam Penjilidan Al-Quran Semenanjung Tanah Melayu 231 Mohd Rohaizat Abdul Wahab, Nik Hassan Shuhaimi Nik Abdul Rahman, Zuliskandar Ramli, Ros Mahwati Ahmad Zakaria, Ahmad Helmi Mohd Mukhtar, Hasnira Hassan, Norlelawaty Haron, Salina Abdul Manan & Mohd Shafiq Mohd Ali - Bentuk-Bentuk Bangau Pada Perahu Tradisional Di Pantai Timur Muhamad Shafiq Bin Mohd Ali, Zuliskandar Ramli, Mohd Rohaizat Abdul Wahab & Bambang budi Utomo – Analisis Sinar-X Berpendarflour XRF Dan Pembelauan Sinar-X XRD Bata Purba Di Candi Asem TLJ V Hamid Muhammad Isa - Muzium Di Malaysia Antara mendepani Cabaran Dan Pemerkasaan Jiwa Azlina Musa & Yusmilayati Yunos - Permainan Tradisi Berlaga Ayam Kajian Kes Di Kampung Pasir Mas, Kelantan Daeng Haliza Daeng Jamal, Zuliskandar Ramli & Mastor Surat - Penyesuaigunaan Semula Bangunan Bersejarah Di Malaysia Isu Dan Cabarannya Adnan Jusoh, Yunus Sauman, Khairi Ariffin, Zuliskandar Ramli & Nik Hassan Shuhaimi Nik Abdul Rahman - Loceng Gangsa Di Asia Tenggara Dan Kepentingannya Dalam Konteks Arkeologi Azharudin Mohamed Dali - Memburu Dan Menjerat Haiwan Di Tanah Melayu Antara Kebijakan Melayu Dan Kemegahan Kolonial Zuraidah Hassan, Zuliskandar Ramli & Farhana Abdullah - Penyelidikan Secara Lamgsung Dan Tidak Langsung Ke Atas Kepelbagaian Jenis Seramik Di Kedah Zainab Roslan & Zuliskandar Ramli - Prospek Pembangunan Pelancongan Warisan Di Bukit Jugra Dalam Perspektif Arkeo & Eko-Pelancongan Norlelawaty Haron, Nik Hassan Shuhaimi Nik Abdul Rahman, Zuliskandar Ramli, Mohd Rohaizat Abdul Wahab, Ahmad Helmi Mohd Mukhtar, Hasnira Hassan, Ros Mahwati Ahmad Zakaria, Salina Abdul Manan & Mohd Shafiq Mohd Ali - Kajian Terhadap Penggunaan Bahan, Teknik Pembuatan Dan Motif Pada Blok Batik Zalikha Binti Bahari – Perkembangan Industri penanaman Kelapa Di negeri-Negeri Melayu Bersekutu 1850-1930 Satu Kajian Awal Sharifah Nur Izzati Sayed Hasan, Zuliskandar Ramli, Hamdzun Haron, Hasnira Hassan, Ros Mahwati Ahmad Zakaria, Mohd Rohaizat Abdul Wahab, Ahmad Helmi Muktar, Norlelawaty Haron, Salina Abdul Manan & mohd Shafiq Mohd Ali - Reka Bentuk Manik di Sabah Dan Sarawak Muhammad Tarmizi Hasni, Nik Hassan Shuhaimi Nik Abd. Rahman & Zuliskandar Ramli - Sungai Mas Pusat Pentadbiran Maritim Dan Interpot Utama Lembah Bujang Toto Widyarsono – The Collection of Artists’ Archive Through Oral History Indonesian Experience Mohamed Razeef Bin Abdul Razak, Azahar Bin harun & Dzul Haimi bin Md. Zain – Wang Kertas Malaysia Siri Pertama Sabagai Simbol Sebuah Negara Merdeka Noor Aisyah Mokhtar, Nik Hassan Shuhaimi Nik Abdul Rahman & Kamarul Afizi Kosman – Kewujudan Kota Melayu Melaka Zulkfli bin Md Yusoff, Zul Haimi Bin Md Zain & Arba’iyah Binti Ab. Aziz - Rupa Bentuk Dan Ragam Hias Pada Artifak Tradisi Melayu Kukuran- Kajian Kes Di Muzium Negara Fahrijah Faisal & Mastor Surat – Perwatakan Seni Bina Warisan Banjar Di Kalimantan Selatan- Indonesia Bahagian III FALSAFAH, KESENIAN & TEKNOLOGI Hasnira Hassan - Pemikiran Reka Betuk Dalam Kalangan Seniman Naskhah Al-Quran Kilau Gaya Terengganu Yakob Jati Yulianto - Seni Gejog Lesung Penyediaan Ruang Interaksi Saiful Akram Bin Che Cob AB Ghafar - Visualisasi Imej Dan Identiti Bangsa Melayu Pada Visual Propaganda Sewaktu Pendudukan Jepun Di Malaya, 1942-1945 H. M. Zainuddin Daulay - Inter- Religious Followers’ Tolerance In Indonesia The New Order’s Policy Toward Inter- 1967-1998 Agussani, Syafrizal & Rodi Wahyudi - Integriti Sosial Dan Pemerkasaan Pendidikan Kajian Kes Penerokaan Am Di Kawasan TranTapung, Kampar Riau Moh. Taufiqul Hakim - Estetika Di Dalam Hikayat Malim Deman Mohd Faizal Bin Musa - Hak Asasi Manusia Dalam Pepatah Minang Liliy Salwani Binti Razali & Shaiful Bahri Md. Radzi - Unsur Maritim Dalam Sastera Rakyat Berbentuk Puisi Satu Wacana Berdasarkan Pengangkutan Air Mastor Surat - Rangkakerja Pemikiran Seni Bina Islam Di Malaysia Satu Penilaian Semula Abd. Rahman Bin Ismail & Nik Hassan Shuhaimi Nik Abdul Rahman - Sifat Taat Setia Pendekar Melayu Bahagian IV ALAM SEKITAR, EKOLOGI & MASYARAKAT Fauziah Che Leh, Mohd Nasuhairee Abdull Manaf, Mohd Hairy Ibrahim, Khairi Ariffin & Baharudin Omar - The Need And Significance of Place Identity of Tourism Sector In Small Towns In Perak State A Case Study of Teluk Intan And Batu Gajah, Perak Ahmad Jaffri Bin Ahmad Zaini & Mohd bin Samsuddin - Perkhidmatan Awam Malaysia Tranformasi Dari Perkhidmatan Awam Kolonial Ke Perkhidmatan Awam Untuk Tanah Air 1786-1957 Muhlis Hadrawi, Ding Chong Ming & Rahilah Omar - Integrasi Perkahwinan Orang Melayu Dan Elit Bugis Di Kerajaan Tanete Sulawesi Selatan Haliadi, Nordin Hussen & Ahmad Ali Bin Seman - Sistem Pendidikan Melahirkan Golongan Elit Di Sulawesi Tengah 1904-1950 Ernie Zahdina Binti Hj Md Seruddin & Chong Shin - Pantang Larang Dalam Aktiviti Penanaman Padi Suku Kedayan Analisis Semantik Pragmatik Hanafie Suleman, M. A – Menembus Keterisolasian, Membangun Interaksi Studi Tentang Dinamika Masyarakat Poso Pada Awal Abad Ke-20 Syafrizal, Rahimah Abdul Aziz & Agussani - Polisi Transmigrasi Dan Proses Ubahsuai Identiti orang OCU Perspektif Hubungn Majoriti- Minoriti Di Tapung Main Rindam & Fatan Hamamah Yahaya - Ekotorism Petempatan Orang Asli Di lenggong , Perak Analisis SWOT C Bahagian V SEJARAH, POLITIK DAN HUBUNGAN ANTARABANGSA Johny A. Khusyairi – Urban Javanese Christians In Colonial Java An Introductory Explanation Lukman Nadjamuddin – The maritime Ruller of Moutong; Tombolotutu A Study of Local Resistance Against Imperialism Mohd Al-Adib Samuri & Nik Nur Farhana Binti Sulaiman – Pendekatan Mahkamah Syariah Terhadap Keganasan Rumah Tangga Dalam Kes Matrimonial Mohd Faidz Bin Mohd Zain, Samsu Adabi bin Mamat Dan & Junaidi Awang Besar – Pilihan Raya Kecil Kawasan Dewan Undangan Negeri DUN Pengkalan Kubor, Kelantan Satu Analisis Terhadap Pola Pengundi Etnik Melayu Shuwaibah Bt Rasidi - Negeri Raman Dari Perspektif Sejarah Sejarah Awal Dan Pelebaran Kuasa H. Muhammad Bahar Akkase Teng - Islam dan Peradaban Di Wilayah Tanah Mandar Sulawesi Barat Dalam Perspektif Sejarah Kandar – Pemogokan Pekerja Pemerintah Cirebon 1952 Satu Kajian Peran SOBSI Dalam Pergerakan Pekerjaan Di Indonesia Ahamad Jama’amin Bin Yang & Izuan Bin Razali - Pemaknaan Kuasa Dalam Kepimpinan Politik Melayu Di Malaysia Suatau Interpretasi Sejarah Nurul Izzati Binti Md. Mustafa, Adnan Jusoh, Khairi Ariffin, Nabir Abdullah & Kamal Kamaruddin – Peranan Dan Hubungan Gajah Dengan Masyarakat Di Tanah Melayu Dari Zaman Pra-Kolonial Hingga Kemasukan kuasa British Murni Deraman & Ahmad Kamal Ariffin Bin Mohd Rus – Perjuangan Memartabatkan Bahasa Kebangsaan 1957-1969 Haryati Hasan & Khazin Mohd Tamrin – Laporan MAIK Mengenai Masalah Sosial Di Kelantan Sebelum Perang Dunia Kedua Fazlina Mohd Radzi, Shaliza Dasuki & Nurkhazilah Idris – Kartun Editorial Melayu Pasca Pilihan Raya Umum 2008 Rupa, Jiwa Dan Kritikan Junaidi Awang Besar, Rosmadi Fauzi, Amer Saifude Ghazali, Mohd Faidz Mohd Zain & Muhammad Hazim Abdul Ghazali – Pilihan Raya Umum 2013 Kajian Kes Di Program Perumahan Rakyat PPR Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur Ridayani Simanjuntak & Mohd Samsudin - Peranan Malik Dalam Hubungan Indonesia-Malaysia 1955-1978 Mohd Anis Abdul Samad & Zuliskandar Ramli - Bentuk dan Hiasan Rehal Satu Tinjauan Umum Shah Alam - Urbanisation In Sriksetra, Ca Fifth To Ninth Centuries Form, Function, Continuity And Change. Khalid Jusoh, Teo Kok Seong & Mohd Samsudin - Perkembangan Kepimpinan Penghulu di Negeri Johor Tahun 1862-2012 Sivarajan Ponniah & Mohd Kasturi Nor Abd Aziz - Pentadbiran Mukim di Alam Melayu Pengaruh British dan Penglibatan Penghulu Dalam Pentadbiran Mukim di Kedah 1770-1941 Prosiding Seminar Antarabangsa Ke-3 Arkeologi, Sejarah dan Budaya di Alam Melayu REKA BENTUK MANIK DI SABAH DAN SARAWAK SHARIFAH NUR IZZATI SAYED HASAN, ZULISKANDAR RAMLI, HAMDZUN HARON, NOOR HAFIZA ISMAIL, NORLELAWATI HARON, SALINA ABDUL MANAN, MOHD ROHAIZAT ABDUL WAHAB, ROS MAHWATI AHMAD ZAKARIA, AHMAD HELMI MOHD MUKHTAR & MOHD SYAFIQ ALI Institut Alam Dan Tamadun Melayu ATMA Universiti Kebangsaan Malaysia izzi_izzati ABSTRAK Manik merupakan warisan berharga yang diwarisi turun temurun sebagai harta pusaka keluarga bagi kaum peribumi Sabah dan Sarawak. Manik mempunyai keindahan dari segi reka bentuk dan warnanya. Setiap jenis manik mempunyai reka bentuk dan fungsi yang tersendiri mengikut sosio-budaya kaum. Sesetengah manik dianggap sebagai azimat dan istimewa sebagai perantara yang penting untuk sesuatu upacara keagamaan mengikut kepercayaan dan adat resam yang diwarisi oleh masyarakat tertentu. Berdasarkan rekod-rekod arkeologi di Malaysia membuktikan bahawa manik merupakan sebahagian daripada komoditi dagangan utama suatu ketika dahulu berdasarkan jumpaan di tapak-tapak arkeologi. Manik yang dijumpai mempunyai persamaan dengan manik-manik yang ditemui di beberapa tempat di Asia Tenggara dan juga India Selatan, Afrika dan Mediterranean. Penulisan ini merujuk kepada reka bentuk manik di Sabah dan Sarawak dimana menghuraikan mengenai rupa bentuk, warna dan kegunaannya. Kata kunci Manik, reka bentuk, warna, fungsi. PENGENALAN Manik merupakan warisan peninggalan zaman dahulu dan masih lagi mempunyai nilai yang tinggi. Pembuatan manik pada zaman dahulu dihasilkan melalui kaedah tradisional dan ia merupakan hasil kraftangan yang telah lama wujud di dunia ini. Bahan yang digunakan dalam pembuatan manik ketika itu ialah biji buah-buahan, kulit siput atau kerang, kuku, gigi dan tulang binatang. Perkembangan yang pesat dalam bidang ilmu dan teknologi telah memberi perubahan terhadap pembuatan manik di mana manik telah dihasilkan menggunakan pelbagai bahan seperti tanah liat, batu, kaca, resin, lilin dan logam. Manik terrakota yang dijumpai di Gua Niah di Sarawak merupakan manik terawal yang berusia kira-kira 2500 – 1000 SM Zuliskandar et. Al 2013. Manik kaca dan manik batu separa berharga yang mula didagangkan di Nusantara dari zaman prasejarah akhir iaitu ketika zaman logam dalam anggaran 600 SM. Pada masa itu, manik digunakan dalam sistem barter sebagai bahan pertukaran dengan hasil hutan seperti kayu gaharu, kayu cendana, gading gajah, emas dan timah. Manik juga dipercayai dijadikan sebagai hadiah atau ganjaran. Kebanyakan alat perhiasan diri atau aksesori dihasilkan dengan 374 / Sharifah Nur Izzati Sayed Hasan et al. Prosiding Seminar Antarabangsa Ke-3 Arkeologi, Sejarah dan Budaya di Alam Melayu menggunakan manik malahan manik juga berfungsi sebagai mata wang, simbol magis, simbol status, hiasan dalam perkahwinan dan digunakan juga dalam upacara keagamaan. Manik kaca ataupun lebih dikenali manik Indo-Pasifik di katakan mula dihasilkan di Selatan India dalam anggaran 2400 tahun dahulu. Terdapat beberapa buah negara di dunia seperti Ghana, China, Indonesia, Thailand, Korea, Mali dan juga Malaysia telah dijumpai manik jenis kaca ini. Berdasarkan kepada jumpaan manik menunjukkan peranan masyarakat dahulu terutamanya di Selatan India mempunyai pengaruh yang luas di dalam memperdagangkan manik serta menyebarkan teknologi pembuatan manik ini ke seluruh dunia. Arikamedu merupakan bandar pelabuhan pusat pembuatan manik Indo-Pasifik. Francis 1988 ada menyatakan tentang penghasilan dan teknologi manik telah berkembang ke Thailand, Sri Langka, Indonesia, Malaysia dan Vietnam sekitar awal Masihi hingga abad ke 13 Masihi. Penghijrahan pengusaha-pengusaha manik ke negara ini berlaku seiring dengan perkembangan agama Hindu-Budhha. Menurut Zuliskandar et. Al 2001 jumpaan manik kaca pelbagai warna telah direkodkan di Gua Angin, Kota Gelanggi, Jerantut, Pahang. Beribu-ribu jumpaan manik di jumpai di Malaysia sekitar Sungai Mas, Kota Kuala Muda, Kuala Selinsing atau Pulau Kelumpang, Perak dan juga di Santubong, Sarawak. Kesemua lokasi tersebut merupakan pelabuhan yang pada awalnya berfungsi sebagai pelabuhan pengumpul atau pembekal bahan-bahan mentah yang berkembang ketika awal abad Masihi. Kemudiannya lokasi tersebut berkembang menjadi sebagai sebuah pelabuhan entrepot yang terkenal di Asia Tenggara pada abad ke-5 atau ke-6 Masihi terutamanya pelabuhan Sungai Mas dan Santubong. Seterusnya, Zuliskandar et. Al 2001 menyatakan bahawa pasaran manik dari China telah berkembang di Asia Tenggara sejak abad ke 12 Masihi, Sungai Mas di Kota Kuala Muda, Kedah juga merupakan salah satu pengeluar manik Indo-Pasifik di Asia Tenggara dalam anggaran abad ke 6 hingga 13 Masihi. Sungai Mas dan Santubong merupakan tempat berkembangnya ilmu sains dan teknologi serta sosio-budaya yang mempunyai identiti tersendiri yang berasaskan kearifan tempatan serta kearifan luar. Masyarakat Melayu di ketiga-tiga lokasi ini mempunyai kearifan yang tinggi di dalam penghasilan produk kraftangan seperti tembikar tanah dalam kuantiti yang besar sejak awal abad Masihi lagi. Jumpaan manik kaca monokrom di tapak pengebumian kayu balak di sekitar Sabah ialah di Gua Batu Tuluq, Agop Sarupi dan Melanta Tutup. Manik ini merupakan keluaran Asia Tenggara ataupun dari China. Ia boleh dibezakan berdasarkan teknik yang digunakan iaitu teknik tarik atau teknik gulung keluaran China. Contohnya manik teknik gulung ialah manik yang dijumpai di Fort Canning, Singapura. Menurut Harrison 1964 terdapat jumpaan manik kaca monokrom yang banyak di Bukit Maras, Santubong Sarawak yang merupakan salah satu tapak Proto-Sejarah di Borneo yang berkembang sekitar abad ke-7 hingga ke 11 Masihi. Artifak yang dijumpai yang berasosiasikan dengan tapak tersebut ialah jumpaan seramik Dinasti Tang dan seramik zaman Dinasti Song selain jumpaan imej Buddha yang ada gaya Gupta. REKA BENTUK MANIK Manik mempunyai pelbagai bentuk, motif dan warna. Walaupun masyarakat di Sabah dan Sarawak mempunyai kumpulan etnik yang berbeza dari segi kebudayaan tetapi masih mengekalkan penghasilan barangan berasaskan manik yang sama. Penghasilan sesuatu motif berkait rapat dengan adat resam yang diwarisi daripada pelbagai rumpun melayu Abdul Halim Nasir, 1986. Motif juga menjadi salah satu simbol dalam mengenali identiti sesuatu bangsa atau etnik tersebut. Kewujudan motif dapat dilihat hasil daripada proses pembentukan yang berlaku di dalam aktiviti pengulangan imej atau dikenali juga dari rupa-rupa bentuk yang kecil. Bentuk tersebut pula disusun secara berstruktur iaitu mengikut urutan yang telah ditetapkan sehingga membentuk satu reka corak Ismail Ibrahim, 2007. Sebagai contoh, sesuatu benda yang kecil dan seterusnya diulang beberapa kali mahupun banyak kali itu dipanggil sebagai motif, manakala bahagian yang dilihat secara menyeluruh pula dipanggil all over’ di dalam 375 Sharifah Nur Izzati Sayed Hasan et al. / Prosiding Seminar Antarabangsa Ke-3 Arkeologi, Sejarah dan Budaya di Alam Melayu sesuatu reka corak Otto G. Ocvirk, Robert E. Stinson, Philip R. Wigg, Robert O. Bone and David L. Cayton, 2009. Beberapa manik mempunyai fungsi dan kegunaannya yang tersendiri. Antara jenis-jenis manik yang dapat disenaraikan ialah i. Tahang Biru Dikenali oleh kaum Kelabit sebagai let barit, let bayung, let mitam, let silo, let toning, tube tak oleh kaum Kayan dan tolam oleh kaum Bidayuh Heidi Munan, 2001. Kacanya bersifat lut cahaya manakala tahap warnanya daripada biru gelap hinggalah hampir sama dengan biru kehijauan. Bentuknya seperti rahang dengan sisi yang sedikit cembung. Manik jenis ini biasanya ditemui di tapak kuno seperti Ur Heidi Munan, 2001. Manik ini sangat popular dan telah dihasilkan di beberapa tempat diseluruh dunia. Kaum Kelabit sangat menghargai manik ini yang mempunyai pelbagai nama bagi setiap manik yang berbeza walaupun dari segi kualiti. Menurut kaum Selakau di barat laut Sarawak dan Kalimantan, manik tersebut dianggap sebagai azimat yang dipakai oleh ibu yang sedang menyusukan bayi dan ia dipercayai dapat menguatkan fizikal dan kerohanian apabila bayi tersebut memegang rantai manik itu. Selain daripada itu, bidan-bidan juga mengikat seutas manik biru di pergelangan tangan ketika menyambut kelahiran bayi. Gambar 1 Tali pinggang yang menggunakan manik tahang biru ii. Kaca Biru Vaselin Kaum Melanau menggelar manik ini sebagai manik tilek, berwarna biru dan bersifat lut cahaya. Permukaannya kusam, berbentuk seperti sfera atau dwikon dan mempunyai lubang yang besar Heidi Munan, 2001. Selain menggunakan batu akik yang telah diikat sebagai petanda perkahwinan oleh kaum Melanau, malahan mereka juga menjadikan manik kaca biru vaselin ini sebagai salah satu manik yang digunakan di dalam upacara perkahwinan. Mereka juga percaya manik ini dapat menjadi pelindung kepada keluarga yang baru sahaja kehilangan ahli keluarga. Manik ini juga popular diseluruh Borneo dan kebiasaannya tidak dijadikan sebagai aksesori kerana ianya dianggap kuat’ oleh masyarakat tersebut dan mempunyai persamaan dengan manik yang dijumpai di Ban Chiang, Thailand. iii. Belitan Biru Berbentuk Sfera Manik ini dikenali sebagai manik binchu buhis oleh kaum Bidayuh, berwarna biru gelap atau biru kehijauan yang bersifat lut cahaya dan berbentuk sfera Heidi Munan, 2001. Kajian yang lebih teliti akan menyerlahkan lagi keunikan pembuatan manik ini. Paderi wanita dalam kaum 376 / Sharifah Nur Izzati Sayed Hasan et al. Prosiding Seminar Antarabangsa Ke-3 Arkeologi, Sejarah dan Budaya di Alam Melayu Bidayuh amat menghargai manik ini dan menggunakannya pada bahagian belakang rantai leher yang dikenali sebagai panggeh’ yang dipercayai memiliki kuasa yang diikat bersama-sama kuku dan gigi binatang dan juga duit syiling lama. Mereka mempercayai manik ini dihasilkan oleh orang Cina pada zaman dahulu. . Gambar 2 Rantai orang perempuan yang dikenali sebagai panggeh yang mempunyai manik belitan biru berbentuk sfera iv. Bentuk Sfera Merah Bata Dikenali sebagai bunan oleh kaum Kayan, bau tina sia dan alet sia oleh kaum Lun Bawang dan let ma’on oleh kaum Kelabit. Manik ini bersifat kaca legap, berwarna coklat kemerahan dan berbentuk seperti sfera. Bagi kaum Selakau, mereka menyimpan manik ini dan tidak memakainya kerana menganggapnya sebagai azimat untuk melindungi pemilik daripada mimpi-mimpi yang menakutkan. Bagi kaum wanita pula, mereka menggunakan manik ini di bahagian tepi dan belakang perhiasan kepala mereka ataupun diletakkan di tali pinggang. Dari segi rupa bentuk, manik ini kelihatan sama dengan logam kaca yang digunakan oleh mutisalah. Gambar 3 Manik berbentuk sfera merah bata v. Sfera Carnelian Sangat popular dikalangan kaum Kelabit sebagai lem pudam kora, berbentuk sfera dan bersifat kasar. Mempunyai warna coklat kemerahan yang berukuran seperti biji kacang yang boleh mencapai saiz melebihi 25 mm. Manik ini digunakan dalam pembuatan lilit kepala dan juga tali pinggang oleh kaum Tagal dan beberapa suku kaum lain di Sabah. Manakala di kawasan lain ianya dipakai sebagai rantai leher dan gelang tangan. Manik ini dianggap memiliki usia yang amat lama dan mempunyai kuasa yang boleh melindungi sesiapa sahaja yang memakainya. vi. Spindel Carnelian 377 Sharifah Nur Izzati Sayed Hasan et al. / Prosiding Seminar Antarabangsa Ke-3 Arkeologi, Sejarah dan Budaya di Alam Melayu Manik karnelian ini berwarna coklat kemerahan dan mempunyai bentuk dwikon yang panjang dan bersegi-segi. Dikenali sebagai aki oleh kaum Lun Bawang, marik pelaga oleh kaum Iban dan tong ba’o buror ma’un oleh kaum Kelabit Heidi Munan, 2001. Manik ini dijumpai di tapak-tapak arkeologi di Malaysia dan ianya masih digunakan sehingga kini. Manik ini digunakan di dalam pembuatan perhiasan kepala tradisional kaum Kelabit, lilit kepala kaum Tagal dan kaum Lun Bawang dan dalam selimpang peluru kaum Rungus. Bagi pembuatan pakaian pengantin daripada kaum Iban yang berasal dari daerah Kapit sebahagiannya dihasilkan menggunakan karnelian yang berbentuk bulat dan bersaiz panjang. Pada asalnya manik ini merupakan salah satu keluaran produk industri di India. Bagaimanapun industri manik di German Isar-Oberstein juga telah menghasilkan Spindel Carnelian dengan menggunakan batu yang dimport dari Brazil bagi pasaran negara jajahan yang mendapat keuntungan yang lumayan dalam kurun ke 19. Pada ketika itu manik tiruan yang dihasilkan daripada kaca Bohemia juga senang diperoleh. Pada akhir abad ke 19, manik ini tidak terhad kepada warna coklat dan merah sahaja malahan telah mempunyai pelbagai warna yang mempunyai saiz sepanjang 10 cm dan mudah ditemui di Sabah kerana terdapatnya hubungan perdagangan Syarikat Borneo Utara dengan pedagang-pedagang dari Jerman. Pada abad ke 19 juga berkemungkinan bekalan bahan mentah di Sarawak di bawa melalui Singapura. vii. Manik Straw Minuman Dalam kaum Lun Bawang dikenali sebagai bao tulang buror manakala kaum Kelabit memanggilnya ba’o rawir. Manik ini mempunyai warna oren, legap, kaca licin berdinding nipis, bahagian tiubnya panjang dan nipis Heidi Munan, 2001. Manik ini digunakan untuk membuat perhiasan kepala kaum Kelabit manakala bagi kaum Lun Bawang pula menggunakannya sebagai rantai leher dan tali pinggang. Manik ini merupakan manik yang terawal dari zaman logam awal yang dijumpai di Gua Madai di Timur Sabah. Gambar 4 Manik straw minuman viii. Manik Cengkerang Besar Kaum Kelabit menggelar manik ini sebagai ba’o ulum/ulub manakala kaum Lun Bawang menggelarnya sebagai tebalu. Manik ini digunakan untuk menghasilkan perhiasan kepala, tali pinggang dan juga tali leher. Kaum Kelabit dan Kaum Lun Bawang menyatakan bahawa asal usul manik ini adalah datang dari Brunei. Manik ini dipamerkan di Muzium Sawarak yang 378 / Sharifah Nur Izzati Sayed Hasan et al. Prosiding Seminar Antarabangsa Ke-3 Arkeologi, Sejarah dan Budaya di Alam Melayu bersaiz melebihi 10 cm panjang dan merupakan hiasan leher yang amat berat serta jarang ditemui. Gambar 5 Manik cengkerang besar KESIMPULAN Manik mempunyai pelbagai bentuk dan warna. Pada zaman dahulu, manik sangat penting dalam kehidupan masyarakat Sabah dan Sarawak terutamanya dalam sosio-budaya setiap kaum. Manik mempunyai fungsi dan kegunaan yang berbeza mengikut kaum dan kepercayaan masing-masing. Manik mempunyai nilai yang tinggi berdasarkan keunikan bentuk di mana mempunyai nilai yang sama seperti emas dan boleh digunakan untuk menampung perbelanjaan apabila diperlukan. Ada sesetengah masyarakat mengganggap manik terlalu berharga untuk diperdagangkan kerana dianggap sebagai azimat dan juga dijadikan sebagai warisan turun temurun dalam sesebuah keluarga. Walau bagaimanapun manik sentiasa memainkan peranan yang penting serta kunikan rupa bentuknya menjadikan manik sentiasa dihargai sehingga kini. RUJUKAN Abdul Halim Nasir. 1986. Ukiran Kayu Melayu Tradisi. Kuala Lumpur Dewan Bahasa dan Pustaka. Francis, Peter, Jr. 1988. Glass Beads in Asia, Part 1 Introduction. Asians Perspectives, 28 1 – 21. Harrison, T. 1964. Monochrome Glass Beads From Malaysia and elsewhere. MAN 6437 – 41. Heidi Munan. 2001. Kaitan Manik Mengimbas Manik Borneo .Kuala Lumpur Petronas. Heidi Munan. 2005. Beads Of Borneo. Singapore Editions Didier Millet Ptd Ltd. Ismail Ibrahim. 2007. Warisan Motif Dan Corak Etnik Sabah. Ed. 4. Universiti Malaysia Sabah. Zuliskandar Ramli. Mohd Zobir Hussein, Asmah Yahya & Zulkifli Jaafar. 2001. Chemical Analysis Of Pre History Pottery Sherds Found at Gua Angin, Kota Gelanggi Complex, Jerantut, Pahang, Malaysia. Jurnal Arkeologi Malaysia. 14. Zuliskandar Ramli. Rashid Mamat. Nik Hassan Shuhaimi Nik Abd. Rahman. Adnan Jusoh & Yunus Sauman. 2013. Arkeologi Terengganu Membelah Bumi Mencari Jati Diri. Terengganu Lembaga Muzium Negeri Terengganu. ResearchGate has not been able to resolve any citations for this Of Borneo. Singapore Editions Didier Millet Ptd LtdHeidi MunanHeidi Munan. 2005. Beads Of Borneo. Singapore Editions Didier Millet Ptd Motif Dan Corak Etnik SabahIsmail IbrahimIsmail Ibrahim. 2007. Warisan Motif Dan Corak Etnik Sabah. Ed. 4. Universiti Malaysia Manik Mengimbas Manik BorneoHeidi MunanHeidi Munan. 2001. Kaitan Manik Mengimbas Manik Lumpur Halim NasirAbdul Halim Nasir. 1986. Ukiran Kayu Melayu Tradisi. Kuala Lumpur Dewan Bahasa dan Pustaka.Jenisyayasan sulaman manik akan mempengaruhi kerumitan reka bentuk anda dan berapa lama ia akan berlangsung dan bagaimana untuk mengurus biji kayu anda. Salah satu yayasan sulaman manik asli adalah produk kertas seperti stok kad, kad indeks dan papan poster. Buku-buku dan corak manik-manik yang lebih tua sering menyatakan asas asas ini.
Jenisgudang yang kedua berdasarkan fungsinya adalah digunakan sebagai tempat penyimpanan untuk barang-barang setengah jadi. Perlu anda tahu bahwa ketika anda menyewa gudang ini biasanya harus mengeluarkan biaya yang cukup mahal. Alasannya karena gedung ini memerlukan tenaga dan waktu yang ekstra dalam pelabelan untuk seluruh produk yang masuk. 3.
. jenis manik manik dan fungsinya
